दिलीप चित्रे : तीन वर्षं

दिलीप चित्रे

दिलीप पुरुषोत्तम चित्रे गेले त्याला आजच्या १० डिसेंबरला तीन वर्षं होतायंत. त्यांची आठवण ठेवायला हवी. काय करता येईल, तर सरळ त्यांच्याच तीन कविता देऊ -

एक माणूस

माणूस (फोटो : रेघ)

एक माणूस

रडण्याऐवजी चालत जातो पायाखाली येतील ते रस्ते
त्याच्या प्रत्येक पावलाएवढा अश्रू सांडतो एकेक रस्त्यावर.
एक माणूस...
दुःख झालं तर बडबडतो भलतंसलतंच
शब्दाने शब्द वाढवतो
एक माणूस
त्याच्या गळ्यातला विचार येत नाही कधीच जिभेवर..
एक माणूस
हसण्याऐवजी फक्त जोरात श्वास घेतो
भोवताली सर्वत्र हास्यध्वनी पसरतो
हादरतात इमारती, रस्ते गडाबडा लोळतात,
थरथरायला लागतं आकाश...
पण त्याच्या पोटातला धरणीकंप
तोंडावाटे पडत नाही कधीच बाहेर...
एक माणूस
वर्षानुवर्ष व्यवहार करतो झोपेतल्या झोपेत
क्वचित जागा होतो
आणि उन्हं घट्ट होतात त्याच्या चेहऱ्यावर.

पान २८६
***

विहीर

कोणी म्हणतात ही विहीर

आणि तसंही असेल.
मी आत डोकावलेलो नाही.
मी पाण्याचा आवाज
ऐकलेला नाही.
कसा असतो पाण्याचा आवाज?
पाण्यासारखाच का?
कदाचित् ही सुकलेली विहीर आहे.
आणि असेलही.
सुकलेल्या विहिरीतही आवाज घुमतो
आत वाकून हाक घालणाऱ्यांचा.

खडक (फोटो : रेघ)

पण मी आत वाकून
हाक घातलेलीच नाही.
कशी असते आत वाकून घातलेली हाक?
हाकेसारखीच का?
पाणी नाही. प्रतिध्वनी नाही.
रहाटाची कुरकुरसुद्धा नाही.
आणि तरीही मी कबूल करतो
की हीही विहीर असू शकेल
ही विहीर असेना का
मी हिच्याकडे पाठ करून बसलोय्.
खूप पूर्वीचं एक अंधुक आठवतं
की माझ्याच तहानेत खोलवर खणून
मी शोधून काढली होती
एक खरीखुरी विहीर.
हाकसुद्धा न घालता
मी स्वतःचा आवाज ऐकलाय् खडकांखाली.

पान ३२७
***

जन्मोजन्मी आम्ही

जन्मोजन्म आम्ही रचला अभंग

ओळी (फोटो : रेघ)

जगाचा वादंग सामावून

ना मोजल्या मात्रा चालताना यात्रा
असे आमरण व्याकरण

उठाठेव करा शब्दार्थाची तुम्ही
आम्ही ओळीतच पांगलेलो

मृदंगाशिवाय आम्ही दंगलेलो
विसरून सारी ताललय


पान ४१३
***

एकूण कविता-२ - मधून (पॉप्युलर प्रकाशन, आवृत्ती १९९५)
विजया चित्रे यांच्या परवानगीने या कविता इथे आहेत.
***

'रेडिफ'वर २००७मधे प्रसिध्द झालेली चित्र्यांची एक मुलाखत - पॉर्ट्रेट ऑफ अॅन आर्टिस्ट.

***