पाऊस : वाचा, पाहा, ऐका

पाऊस कोणाला कसा दिसेल सांगता येत नाही किंवा पावसात कोणाला काय कसं दिसेल सांगता येत नाही. नारायण सुर्वे यांना सरळ पावसाळा आला की काय दिसलं ते त्यांनी 'पावसाळा' नावाच्या कवितेत असं लिहून ठेवलंय :

तुझा उन्मत्त गडगडाट

हाकवित आणतोस किरमिजी, राखी रंगाचे

गुबगुबीत कळप

ओढताना आसूड कडाडतोस

उगारतोस गिलोटीन विजेचे,

दुभंगतात तेही; खालचे रस्ते

रोंरावत धावतो पूर गटारावरून, तुंबतात

घरे, रस्ते, फुगतो समुद्र.

वर येतो सगळा दबलेला गाळ

आणि माझ्या डोळ्यांत पेटतो जाळ

आता ह्या वाटेवरून

दोन पोरांना धरून
ती कशी जाईल?

***

सुर्व्यांच्या कवितेच्या शेवटी दिसणारं प्रश्नचिन्ह उभं राहील एवढा पाऊस आत्ताच्या मोसमात अजून मुंबईत झालेला नाहीये बहुधा. नाहीतर अजून रस्ते असे मोकळे दिसले नसते.

फोटो : स्टीव्ह मॅकरी : मान्सून

फोटो स्टीव्ह मॅकरी यांनी काढलेला आहे. आणि जुना आहे, आत्ताचा नाही, त्यामुळे फसू नका. आणि रस्ते मुंबईतले आहेत, उत्तराखंडमधले नाहीत, त्यामुळेही फसण्यात पॉइन्ट नाही.

सुर्व्यांच्या कवितेतला प्रश्न उत्तराखंडमध्ये उभा राहीला नि हजारेक लोकांना वाट काढता आली नाही. मग अशा मृत्यूंच्या आकड्यांच्या बातम्या आल्या. प्रश्न नक्की काय आहे ते आपल्याला कळू शकत नाही. त्यामुळे त्यावर बोलण्यातही पॉइन्ट नाही.

पाऊस पडला नि पडतोय एवढंच आपल्याला कळू शकतं. आणि नुसतं पाहाणं नि ऐकणं एवढंच आपण करू शकतो.

आता पाहा नि ऐका : ओव्हर टू यू सत्यजित राय-

(Regh found this video on you-tube, but embedding was disabled for this particular video, so readers couldn't watch it here in the post itself and were required to go to the source video to watch. Now we have downloaded the you-tube video (giving courtesy to the source video) and uploaded it here for this post through blogger's video uploading service. Of course all the genuine acknowledgement should go to the original source that is Satyajit Ray.)