माधुरी दीक्षित, घागरा, माध्यमं व किर्केगार्द

ए साहेबान, कदरदान, मेहरबान । ए दिल थाम के बैठीये । क्यों की अब आपके सामने तशरीफ ला रही हैं । आगरा की अझीम फनकारा । मल्लिका-ए-हुस्न, नूर-ए-नज़र । मोहतरमा, मोहिनी..

हे शब्द तुमच्या कानावर अलीकडच्या काही दिवसांमध्ये पडलेत काय? असतील तर बरंय, नसतील तर पाडून घेता येतील -

'ये जवानी है दिवानी' असा जो पिक्चर येऊ घातलाय, त्यातलं हे गाणं. यातली सुरुवात आपण नोंदीच्या सुरुवातीला दिली, त्यानंतरची मधली दोन कडवी गाळून चौथं कडवं आपल्या कामाचं आहे. ह्या कडव्यातल्या दोन ओळी अशा :

टीव्ही पे ब्रेकिंग न्यूज, हाये रे मेरा घागरा
बगदाद से लेके दिल्ली व्हाया आगरा

हे अगदीच खास आहे आणि इंटरनेटवर काही ठिकाणी याची नोंद घेतलीही गेलेय. बाकी गाणं, त्यातले शब्द ह्या बाजूने काही बोलण्यासारखं नाही, पण माध्यमांबद्दलच्या ह्या विधानाची मात्र मजाच आहे. म्हणजे हे गाणं ऐकल्या ऐकल्या पुढचा चॅनल बदलाल तेव्हा बातम्या, मग अजून पुढे गेलात तर परत कदाचित हेच गाणं, मग परत चॅनल बदललात तर कदाचित परत बातम्या, मग परत गाणं आणि परत बातम्या आणि त्यात ह्या गाण्याबद्दल काही बडबड आणि मग पुढच्या चॅनलवर परत बातम्या किंवा मग हे गाणं. किंवा बातम्याही आणि गाणंही. किंवा बातम्यांमागून गाणं. किंवा गाण्यामागून बातम्या. आणि सादरीकरण म्हणजे काय विचारता? मोहिनीच एकदम!

यात एक भर घालण्यासारखं आहे.

सोरेन किर्केगार्द
(५ मे १९१३ - ११ नोव्हेंबर १८५५)

अस्तित्ववादाचा बाप मानला जाणारा जो सोरेन किर्केगार्द, ज्याच्या जन्माला आत्ताच्या पाच मे रोजी दोनशे वर्षं पूर्ण झाली, आणि ज्याच्याबद्दल येत्या वर्षभरात 'रेघे'वर जरा तपशिलात आणि झेपेल तशी एखादी तरी नोंद करण्याची उमेद आपण राखून आहोत, त्या किर्केगार्दने माध्यमांबद्दल काय लिहिलंय ते माधुरीच्या सुंदर निमित्ताने आठवूया.

किर्केगार्द म्हणतो :

बडबड करायला काहीतरी मिळावं, एवढीच गर्दीची मागणी असते. आणि यात असाही अर्थ आहे की एकमेकांबद्दल बडबड करायला काहीतरी हवं असतं, आपल्या निरर्थक आयुष्यांबद्दल, आपल्या आयुष्यातल्या शक्यतो फुटकळ गोष्टींबद्दल बडबड करायला हवी असते. गर्दीला इतर कशाचाही कंटाळा येतो. त्यांना फक्त एकाच गोष्टीची हाव असते - बडबड करून स्वतःमध्ये प्रदूषण घडवणं, आणि ही हाव पूर्ण करण्यात ते पत्रकारांच्या मदतीने सामील होतात.

पत्रकार हे पाळीव प्राणी बाळगणारे असतात, जे लोकांना बडबडीसाठी खाद्य पुरवतात. पुरातन काळी वन्य प्राण्यांना माणसं खायला घातली जात. आता पत्रकारांनी चवीष्टपणे तयार केलेल्या माणसांना लोक खातात.

(प्रोव्होकेशन्स : निवडक किर्केगार्द - संपादक चार्ल्स ई. मूर- या पुस्तकामधून)

किर्केगार्दचं म्हणणं कोणाला जरा जहाल वाटू शकतं, आणि आपण ते जसंच्या तसं मान्य करायलाच हवंय असंही नाही. कारण त्याने एकदम शिक्काच मारून टाकलाय, आणि त्याला एकूण 'गर्दी' ह्या संदर्भात काही म्हणायचंय. शिवाय तो बऱ्याचदा देवाच्या अंगाने माणसं तपासतोय म्हटल्यावर हे असं म्हटलं जाणारच. किर्केगार्द डेन्मार्कला होऊन गेला, त्यानंतर आता अनेक वर्षं पण होऊन गेल्येत, त्यामुळेही त्याचे संदर्भ जरा तपासून घ्यायला हवेत. ज्यांनी किर्केगार्दचं अधिक काही वाचलं असेल ते यावर अधिक काही बोलू शकतील, पण त्याची कित्येक म्हणणी आजच्या काळालाही लागू आहेत हे तरी साधारण कोणीही मान्य करेलच. म्हणजे वरचा परिच्छेद वाचल्यावर व्यक्ती आणि गर्दीचा संबंध, व्यक्ती-व्यक्तीचा संबंध नि आता व्यक्तीभोवती फिरणाऱ्या माध्यमांमुळे झालेली व्यक्तीची अवस्था, असे काही; व आपण 'रेघे'वर आत्तापर्यंत नोंदवलेलेही काही मुद्दे कोणाच्या डोक्यात डोकावू शकतील.

किंवा कोणी असंही म्हणेल की, मला काय देणं-घेणं आहे हा कोण किर्केगार्द का कोण काय म्हणाला त्याच्याशी? त्यामुळे समजा त्याच्या खोलात कोणाला जायचं नसेल तरी जाता जाता त्याच्या म्हणण्याकडे थोडंसं लक्ष दिलं तरी चालेल, म्हणजे आपल्या आजूबाजूला चाललेल्या माध्यमांच्या बडबडीचा तपास करायला जरा बरं जाईल आणि आपण पण माध्यमांच्या माध्यमातून बडबडतो ते काय आहे हेही तपासता येईल.

बाकी, आत्ताच्या पंधरा मे रोजी सेहेचाळीस वर्षांच्या झालेल्या माधुरी दीक्षित यांच्यापुढे काही बडबड करावी अशी ताकद माझ्यात तरी नाही, म्हणून ह्या नोंदीपुरती बडबड आता थांबवू.

माधुरी दीक्षित